İran idaresi evvelki gün ABD’de Salman Rüşdi’ye düzenlenen atak karşısında sessizliğini korurken, ülkedeki muhafazakar medya “saldırıdan duyduğu memnuniyeti” söz ediyor, buna rağmen reformistler ise “saldırının nükleer muahedenin canlandırılması görüşmelerine ziyan verebileceğini” belirtiyor.
Rüşdi, 1988 yılında yayınlanan “Şeytan Ayetleri” kitabı nedeniyle İslam dünyasında büyük reaksiyon topladı. Periyodun İran başkanı Ayetullah Humeyni tarafından 14 Şubat 1989’da Rüşdi hakkında “ölüm” fetvası yayınlandı. Humeyni’den sonra İran liderliği makamına gelen Ali Hamaney de Rüşdi hakkındaki fetvanın “değiştirilemez” olduğunu belirtti. Rüşdi’nin başına bugüne kadar İran’da yaklaşık 4 milyon dolar ödül konuldu.
İran’da yaklaşık bir yıl evvel seçimleri kazanan Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi nükleer muahede aksisi muhafazakarların takviyesiyle iş başına geldi. 2015 yılında P5+1 ülkeleriyle imzalanan nükleer muahededen ABD’nin çıkması İran’da muhafazakarların elini güçlendirse de bugünlerde mutabakatın hayata geçirilmesi için taraflar ortasında görüşmeler sürüyor.
GERİCİLERDEN SALDIRGANA ÖVGÜ
Geçtiğimiz günlerde Viyana’da düzenlenen toplantı sonrasında Batılı taraflar, nükleer muahedeyi hayata geçirecek en son metnin hazırlandığını duyurdu.
Anlaşmada sona gelindiği belirtilen bugünlerde Rüşdi’ye yapılan atak, muhafazakar ve reformistler ortasında tartışmalara yol açtı. İran idaresi bu hususta bir açıklama yapmazken, gericiler olaydan duydukları memnuniyeti tabir etmekten geri durmadı.
İran önderi Hamaney’e yakınlığıyla bilinen gerici gazetelerden Keyhan’da, “Rüşdi, ilahi intikama uğradı. Sıra, Trump ve Pompeo’da” başlığıyla yayımlanan makalede, “New York’ta mürted ve habis Rüşdi’ye saldıran o yiğit adama aferin” sözlerine yer verildi.
Devrim Muhafızları Ordusu’na yakınlığıyla bilinen bir başka muhafazakar gazete “Gaipten gelen kurşun” başlığını tercih ederken “Cam-i Cem” gazetesi de “Şeytanın gözü kör oldu” başlığını kullandı.
Hükümete ilişkin İran gazetesi ise Rüşdi’ye yapılan atakla ilgili haberinde, “Şeytanın boynu bıçağın altında” başlığını attı ve “İmam Humeyni’nin tarihi fetvasından 34 yıl sonra nihayet akına uğradı” tabirlerini kullandı.
İran’ın Batı ile nükleer müzakerelerini yürüten heyetin danışmanı Tahran Üniversitesi hocalarından Muhammed Marandi, Twitter hesabından paylaştığı bildirisinde, “İslam’a ve Müslümanlara karşı sonsuz nefret tohumları eken bir muharrir için gözyaşı dökecek değilim. Rüşdi, postkolonyal romancı kılığına giren imparatorluğun bir piyonudur” sözlerine yer verdi.
Marandi, eski ABD Lideri Donald Trump periyodunda ulusal güvenlik danışmanlığı yapan John Bolton’a yönelik İran’ın suçlandığı suikast argümanlarının akabinde bu olayın gerçekleşmesine dikkati çekerek, “Muhtemel bir nükleer mutabakata yaklaştığımızda, ABD’nin Bolton’la ilgili savları ve sonra bu olayın gerçekleşmesi garip değil mi?” değerlendirmesinde bulundu.
“ANLAŞMADA SONA GELİNDİĞİ BİR DEVİRDE İNANILACAK BİR ŞEY DEĞİL”
Reformistlere yakınlığıyla bilinen “Arman-i İmruz” gazetesi ise “Rüşdi rumuzuyla yeni İran aykırılığı dönemi” başlığını attı.
Yine reformistlere yakınlığıyla bilinen “khabaronline” internet sitesi, “Nükleer mutabakatta sona gelinirken Rüşdi’ye terör tesadüf mü?” başlıklı bir yazı yayımladı ve reformist siyasetçi Abbas Abdi’nin Twetter paylaşımına yer verdi.
Abdi, kelam konusu paylaşımında “Komplo teorisyeni değilim. Lakin benim için Bolton ve Rüşdi’ye, nükleer muahedede sona gelindiği bir devirde terör hareketi düzenlenmesi inanılacak bir şey değil” sözlerini kullandı.
NE OLMUŞTU?
ABD’nin New York eyaletinin kuzeybatı bölgesindeki Chautauqua Enstitüsü’ne konferans için giden “Şeytan Ayetleri” kitabının muharriri Rüşdi 12 Ağustos’ta bıçaklı hücuma uğramıştı.
Rüşdi, siyah giysili ve maskeli bir kişi tarafından “yumruklanması ve boynundan bıçaklanması” sonucu yere düşmüş, erkek olduğu belirtilen saldırganın yakalandığı bildirilmişti.
New York Valisi Kathy Hochul, bıçaklanma esnasında çok kan kaybeden Rüşdi’nin hayatta olduğunu ve “gerekenin yapıldığını” söylemişti.
ABD medyası, New York Eyalet Polisine dayandırdığı bilgilere nazaran Buffalo kentine yakın Chautauqua Enstitüsü’nde sahneye çıktığı esnada Rüşdi’ye saldıran kişinin, 24 yaşındaki Haydi Matar olduğunu belirtmişti.